انواع و مراتب ولایت

       ولایت در اسلام انواعی دارد که عمده و مهمترین آنها چهار مورد ذیل است:
     1. ولایت (الله)
     2. ولایت (رسول الله)
     3. ولایت (امام)
     4. ولایت (فقیه واجد الشرایط)
     ولایت الله: بر اساس تفکر ناب دینی،بویژه اسلامی،اصل اولی در مسأله ی ولایت این است که ولایت- اعم از تکوینی و تشریعی- فقط برای خداوند سبحان است و در میان انسان ها،هیچ کس حق ولایت و سرپرستی نسبت به دیگر افراد را ندارد؛زیرا انسان باید از کسی اطاعت کند که فیض وجود و هستی خود را از او دریافت کرده باشد،و چون افراد عادی نه به انسان هستی بخشیده،و نه در بقا و دوام هستی او مؤثرند،بنابر این رأی هیچ کس برای دیگری لازم الاتباع نیست.
     (اَمِ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ اَولیاءَ،فَالله هُوَ الوَلِیُّ...)؛(1) آیا غیر از خدا را برای خود سرپرست و ولی قرار دادند،و حال آن که تنها او ولی و سرپرست است.
    ولایت رسول الله: گفته شد که اصل اولی این است که فقط خداوند متعال ولی انسانها و مؤمنین است؛لذا تبعیّت از دستور غیر خداوند مشروط به اذن خداست.او می تواند این حق را به هر کسی بدهد و هرکسی را که شایسته می داند در سمت ولایت و رهبری نصب کند.انبیا و پیامبران الهی

کسانی هستند که با تحدّی و اعجاز،رسالت آنها از طرف خداوند اثبات شده،و بر پیروی و اطاعت از آنها فرمان داده شده است.

     چنان که در قرآن کریم می خوانیم:
     (وَ مَا اَرسَلنا مِن رسُولٍ اِلّا لِیُطاعَ بِاِذنِ اللهِ) (2)؛هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر این که به اذن خداوند،مردم     موظف به اطاعت فرمانبرداری از او هستند.
     و نیز آمده است:
     (وَ مَن یُطِعَ الرَّسُولَ فَقَد اَطاعَ الله)؛(3) کسی که از رسول اطاعت کند به تحقیق از خداوند اطاعت کرده است.
----------------------------

1. سوره ی شوروی،آیه ی 9.
2. سوره ی نساء،آیه ی 64.
3. همان،آیه ی 80.